Στα δύσκολα χρόνια που διανύουμε ως Έθνος ο μεγάλος οραματιστής Ίων Δραγούμης θα πρέπει να είναι ο φάρος και ο σηματοδότης μας καθώς μέσα από την μελέτη του έργου του θα βρούμε όλες τις απαντήσεις στα προβλήματα που μας απασχολούν σήμερα ως εθνική-κοινωνική οντότητα. Διότι ο Δραγούμης όπως είπε και ο καθηγητής Χρήστος Γούδης είναι πάντα επίκαιρος. Ειδικά για εμάς τους Έλληνες νέους , ο Δραγούμη θα πρέπει να καταστεί ο πολιτικός και ιδεολογικός μας πατέρας και αυτό θα το εξηγήσω στην συνέχεια.
Προτού όμως κάνω αυτό θα ήταν φρόνιμο να πω με δυο λόγια ποιος ήταν. Ο Ίων Δραγούμης γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας (ο πατέρας του Στέφανος διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας) γεννήθηκε στην Αθήνα στις 2 Σεπτεμβρίου 1878 , σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών , ενώ σε ηλικία 19 ετών κατετάγη εθελοντής στον ατυχή πόλεμο του 1897. Ακολούθησε καριέρα στον διπλωματικό σώμα και υπό την ιδιότητα του αυτή διορίστηκε ως πρέσβεις και πρόξενος σε πολλές πόλεις. Το 1915 παραιτήθηκε και πολιτεύθηκε , τον ίδιο χρόνο εκλέγετε βουλευτής. Ο Δραγούμης στην δίνει του Εθνικού διχασμού που ακολούθησε θα θυσιαστεί για τις ιδέες του δολοφονούμενος στο κέντρο της Αθήνας από παραστρατιωτικούς βενιζελικούς πολιτικούς του αντιπάλους στις 30 Ιουλίου 1920.
Όμως αυτό που μας ενδιαφέρει σε αυτό το άρθρο είναι να εξετάσουμε και να γίνουμε στο ελάχιστο κοινωνοί των ιδεών του Δραγούμη. Όπως είπα και πιο πάνω ο Δραγούμης έδωσε απαντήσεις μέσα από το συγγραφικό του έργο αλλά και από τον βίο του σε όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίσει ο Ελληνισμός σήμερα. Για τον Δραγούμη η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ είναι οι κύριοι πυλώνες της ιδεολογίας του και τις πολιτικής του σκέψης. Πως όμως εννοούσε τους όρους; Την ελευθερία την εννοούσε ως Εθνική ελευθερία αυτοδιάθεσης των υποδούλων Ελλήνων αλλά και στο επίπεδο στης προσωπικής αυθυπαρξίας του ανθρώπου. Θεωρεί πως Έθνος και πολιτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι και γράφει για αυτό, «Ποιος είναι ο τελικός των εθνών, πες τον προορισμό, πες τον αποστολή; Ο πολιτισμός! Να ένα έργο άξιο για τα έθνη, έργο αληθινά ανθρώπινο. Να η δικαιολογία των εθνών. Να πως τα έθνη είναι χρήσιμα στην ανθρωπότητα και να που έσφαλε ο Μαρξ πολεμώντας τα έθνη. Πολιτισμούς γεννούν τα έθνη και αυτά μονάχα. Δεν φθάνει όμως να είναι ένα έθνος πολιτισμένο, πρέπει να είναι πολιτισμένο και από δικό του πολιτισμό. Σε αυτό λοιπόν χρησιμεύουν τα έθνη. Οι πολιτισμοί γεννιούνται ο καθένας σε κάποια πατρίδα, σε κάποια εποχή και σε κάποιο έθνος. Έξω από αυτά δεν μπορεί να σταθεί πολιτισμός ».
Ο Ιών Δραγούμης ήταν βαθιά πατριώτης , που δεν περιοριζόταν στα ευχολόγια και στην θεωρία . Ο πατριωτισμός του ήταν έμπρακτος και εκδηλωνόταν σε κάθε φάση της ζωής του. Γι’ αυτόν προείχε η Ιδέα της πατρίδος και πολλές φορές αυτή η «εμμονή» του των οδηγούσε και σε συγκρούσεις με οικία του πρόσωπα. Μένοντας πιστός στην γραμμή του Μακρυγιάννη που μιλούσε πάντοτε για το «εμείς» και όχι το «εγώ» θεωρούσε ότι «τα πρόσωπα δεν παίζουν κανένα ρόλο όταν πρόκειται να σώσουμε την πατρίδα.» Έλεγε χαρακτηριστικά αυτός ο μεγάλος Έλλην «Ο καθένας πρέπει να φαντάζεται πως αυτός πρέπει να σώσει το έθνος του. Να μην κοιτάζω τι κάνουν οι άλλοι και να φαντάζομαι μόνον πως εγώ έχω το μεγάλο χρέος της σωτηρίας. Δεν είναι εύκολο να πείσεις ένα έθνος. Εγώ βλέπω τόσα πράγματα που πρέπει να γίνουν και όμως οι άλλοι Έλληνες τα βλέπουν αλλιώς. Αν είμαι δυνατός θα τους πείσω».
Ανάλωσε λοιπόν την μικρής διάρκειας ζωή του στην αφύπνιση των Ελλήνων και στην διαμόρφωση ενός υγιούς Ελληνικού Εθνικισμού όπου θα ελευθέρωνε τους υπόδουλους αλύτρωτους Έλληνες και θα δημιουργείτο ένα Ελληνικό κράτος όπως το οραματιζόταν που θα έφτανε από της Κύπρου το νησί μέχρι το Μοναστήρι και την Β. Ηπείρο ,με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Ο Εθνικισμός για τον μεγάλο Έλληνα διανοητή « είναι μορφή ενέργειας. Όλοι λοιπόν οι ενεργητικοί άνθρωποι είναι εθνικιστές, είτε το ξέρουν είτε όχι. Ο διεθνιστής είναι στοιχείο θανάτου για το έθνος του.»
Ο Δραγούμης ήταν μια φυσιογνωμία με τεράστια εμβέλεια και κύρος που όμοια της ίσως να μην συνάντησε η Ελληνική διανόηση από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και εντεύθεν . Είναι φυσικό λοιπόν να μην μπορούμε μέσα από ένα άρθρο να πιάσουμε όλες τις πτυχές του έργου και των παρακαταθηκών που μας έχει αφήσει για κληρονομιά . Το κείμενο αυτό στόχο έχει το σκίρτημα όλων εμάς, να μελετήσουμε τον Δραγούμη και κυρίως να κάνουμε βίωμα μας της παρακαταθήκες αυτού όπως έκανε και ο ίδιος θυσιάζοντας και αυτήν την ζωή του τόσο πρόωρα και αναπάντεχα αφήνοντα δυσαναπλήρωτο κενό για ολόκληρο το Έθνος. Τελειώνοντας σας παραθέτω την « Νεκρική Ωδή» του Κωστή Παλαμά προς τιμή του Ίωνα Δραγούμη όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα καθημερινή λίγες μέρες μετά την δολοφονία του:
«Λευκή ας βαλθεί όπου έπεσες Κολώνα
(πως έπεσες , γραφή να μην το λέει)
Λευκή με της πατρίδας την εικόνα
Μόνο εκείνη ταιριάζει να σε κλαίει,
Βουβή , μαρμαρωμένη να σε κλαίει!
Υ.Γ: Σήμερα όντως στον τόπο της θυσίας του στην Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας στην Αθήνα υπάρχει μια λευκή μαρμάρινη κολώνα που μας θυμίζει αυτόν τον μεγάλο ΕΛΛΗΝΑ.
Καζαμίας Αντώνης
Μεταπτυχιακός Φοιτητής Ιστορίας
Πανεπιστημίου Κύπρου